Chin Haka

Mah catlap nih Victoria’s Independent Broad-based Anti-corruption Commission (IBAC) i a konglam; aa tinhmi, rianttuanmi le nawlngeihnak pawl telhchih in; fianternak a tuah.

Mah catlap nih Victoria’s Independent Broad-based Anti-corruption Commission (IBAC) sinah zei pawl dah phuan (report) khawh an si, zeitindah phuan a si le phuan dih in zeitin an pehzulh lai timi pawl fianternak a tuah.

Victoria i mizapi riantuan piaktu nih eihmuarnak asilole palek nih thil thalo tuahmi kha IBAC sin i ripawt dingah hi fawm cu hmang. Phunzainak ah lunghrinhmi tuahsernak ah a dikthlir in aa tel a hau, aho dah aa tel, zeidah a cang, khoika le zeitik ah timi telhchih in a bawmtu ding catialmi aa tel kho men. 

 

Video tialchinmi ca

  • Zapi ca rianttuantu sin i eihmuarnak a um tikah
    kan dihlak fahnak a kan pek.

    Eihmuarnak nih kan ngunkhuai pawl
    le liamkhawn pawl a vaivuanter

    riantuannak le zohkhenhnak caah
    hman dingmi pawl kha

    Victoria i sianginn pawl, siizung pawl,

    lam pawl le a dang a biapimi zapi ca rianttuan
    piaknak pawl le ttuan dingin tinhmi rian pawl.

    Victoria i a ummi mibu nih zapi ca rianttuantu,
    pyine acozah,

    mah umnak hmun i kawngsi rianttuantu
    pawl le palek bawi pawl nih

    ziaza ttha ngeih ding le zapi tangka le
    thilri kha ningcang tein

    kan dihlak tthatnak caah hman dingin aa ruahchan.

    Anmah sinin kan iruahchanmi cu dinfelnak ngeih,

    mah pumpak ca tthatnak kawl lo, hakkaunak

    asilole sualnak he aa pehtlaimi ziaza pawl
    ngeihnak nih hip lo kha a si.

    Kan zapi ca rianttuantu cu eihmuarnak
    a ngeih lo dingin kan i ruahchan.

    IBAC cu Victoria i a ummi amah tein
    a dirmi eihmuarnak a dohtu bu a si.

    IBAC nih a fak ngaimi eihmuarnak le
    tuahsernak ttha lo kha a siamremh

    pyine acozah phutthen pawl le rianttuannak bu pawl,

    Victoria Palek pawl, kawngsi rianttuantu
    pawl le kawngsi i chungtel pawl,

    hluttaw i chungtel pawl,
    biaceihtu pawl le biaceihtu bawi pawl sin in.

    Victoria zapi ca rianttuantu sin i pakhat
    khat a hmaan lo tikah,

    aho paoh nih hi kongah pakhat khat
    tuah kho dingin IBAC nih a tawlrel.

    Victoria zapi ca rianttuantu sin ah eihmuarnak
    le tuahsernak ttha lo kha a phunphun in a um kho,

    ziknawhnak pawl laknak asilole peknak tibantuk,

    hip khawhnak kha ningcang lo ngai in hmannak,

    mihlengtu asilole mifir ah  cannak,

    rianttuannak hmun in thawng theihmi
    ningcang lo in hmannak

    asilole eihmuarnak he aa pehtlaimi cawlcanghnak
    pakhat khat tuah dingin timhlamhnak.

    Victoria Palek kong he pehtlai in,

    tuahsernak ttha lo le a fak ngaimi
    eihmuarnak ah aa tel khomi cu

    palek nih an ngeihmi nawlngeihnak
    a diklo ningin hmannak,

    thazaang tthawnnak kha luan lakin
    hmannak le tukvelhnak tibantuk,

    dawhcah loin pehtlaihnak pawl ngeih

    le misual bu pawl sin ah palek kong he aa pehtlaimi
    thawngthanhnak va phozarnak.

    Sihmanhsehlaw, IBAC nih a dang pyine pawl
    asilole hmunhma pawl i thilcang pawl kong,

    ramkomh thil cangmi kongkau pakhat khat asilole pumpak
    ca rianttuantu sin i pakhat khat cu a kherhlai kho lo,

    Victoria zapi ca rianttuantu kong he aa
    pehtlai dah ti lo ahcun;

    cun IBAC nih a puarhrangmi asilole rianttuan
    piaknak ttha lo cu a tawlrel piak lo.

    Zeital na hmu bal maw?

    Eihmuarnak a si tiah na lunghrinhmi a um maw?

    A um ahcun hi kongah pakhat khat tuah.

    Eihmuarnak ripawt khawh ning kha kawl

    kan vuapsaih (website) zohnak in asilole 1300 735 135
    chawnhnak in.

    IBAC pehtlaihnak na tuah tikah,

    eihmuarnak kong thawngthanhnak na
    tuahmi kha kan dothlat lai

    a konglam ceihhmai chap, hloh asilole kherhlai
    ding a si le si lo biakhiah dingah.

    IBAC cu phozarnak, runvennak le kherhlainak
    tuah dingah ttuanvo a ngei,

    zapi ca rianttuantu le Victoria Palek sin i a fak ngaimi
    eihmuarnak le ziaza ttha lo kongkau ah,

    asinain pakhat khat a hmaan lo tikah chimphuan
    dingin a minung pumpak cio cungah aa hngat.

    Nanmah bawmhnak thawng in,

    zapi ca rianttuantu i an dinfelnak le eihmuarnak
    kongkau kha pehzulh in kan tthawnter khawh i

    cu ticun zapi tangka le thilri pawl kha

    Victoria mibu nih aa ruahchanh mi rianttuan
    piaknak pawl le rianttuan ding i timhtuahmi

    rian pawl ttuannak caah hman a si.

    Thawngthanhnak tam deuh hmuh khawh dingah
    www.ibac.vic.gov.au zoh

    asilole 1300 735 135 ah chawn.

  • Palek nih an tuanvo pawl kha phung ning in, thiam ngai in le

    nincang tein an tuah lai tiah mibu nih aa ruahchan.

    Palek nih ningcang loin thiltuahmi asilole eihmuarnak na lunghrinh ahcun,

    IBAC, Victoria i amah tein a dirmi

    palek zohfeltu buu sin ah ripawt na tuah khawh.

    Victoria Palek i Palek Ziaza lei Zohfeltu sin zong ah na ripawt khawh fawn i,

    cu nihcun IBAC sinah an ripawt lai.

    Palek nih ningcang loin thiltuahmi cu

    phung ninglo in thiltuahnak asilole

    Victoria Palek pawl nih an zulh ding mi dirhmun hna zulh khawh lo hi an si.

    Palek nih ningcang loin thiltuahmi le

    eihmuarnak pipa tuahmi ah

    tukvelhnak, a thlithup palek kong phozarnak,

    A pipa chilhnalhnak

    zikhnawhnak asilole hlennak asilole

    phung ning loin thleidannak aa tel kho.

    Phunzainak pawl ah

    palek bawi pawl,

    runvennak lei riantuan piaktu bawi pawl,

    palek zohkhenhnak lei bawi pawl le

    mibu riantuan piaktu pawl kong tuah khawh a si.

    IBAC website ah phunzainak asilole thawngpaang ripawt peknak na tuah khawh.

    Na tuah hlan ah, itimtuah dingin hi nih hin a bawmh.

    Pakhatnak ah, phunzainak tuah ding asilole thawngpaang pek ding ah

    IBAC cu a thami riantuan piaktu buu a si maw si lo ti kha chek.

    IBAC nih puarhrannak,

    a nuarmi leh caan pawl,

    asilole aa rem lomi uniform pawl tibantuk thil pawl kong kha a dothlat lo.

    Lam hmuhsaknak mei he aa pehtlaihmi thilcang i aphichuak pawl

    asilole biaceihzung biakhiahnak pawl kong zong kan dothlat lo.

    Hi pawl kong hi cu Victoria Palek sin ah dairek in na chim khawh.

    Cu hnu ah, a herh mi kongkau pawl he timhcia tein um.

    Zeidah a cang, zeitik le khoika le aho dah aa tel timi kha

    video, hmaanthlak pawl le thilcang kong a dang tialmi pawl tibantuk

    a dikthlir pawl kha san a tlai bak.

    Phunzainak na tuahmi kha email in kan in theihter lai,

    cu ticun hmailei thawngthanhmi kha lehnak na tuah khawh lai.

    Phunzainak na tuah tikah, dothlatnak tuah awk a si le si lo,

    dothlat ding ah Victoria Palek sin ah lanhter ding a si le si lo,

    asilo hloh ding a si le si lo kha biakhiah dingah

    IBAC nih a zohfel lai.

    Dothlatnak tuah thil sining diktlir a tlamtlin lo asilole

    IBAC asilole Victoria Palek nih an dothlat khawh lomi pakhat khat a si ahcun

    IBAC nih phunzainak pawl kha a hloh.

    A pipa asilole tinhmi ngei buin

    palek nih ningcang loin thiltuahmi asilole

    eihmuarnak aa telmi kongkau pawl kha kan papek.

    Na phunzainak pawl zohfel dingah zarh zeizawzat a rau kho men.

    IBAC nih biakhiahnak a tuah cang ahcun

    nangmah theihter dingin kan in biakchawnh lai.

    A caancaan ahcun, phunzainak tuah dingah an ngamh tawn lo,

    aruang cu namnehnak asilole thinhunnak

    tibantuk a hnu i a ra dingmi pawl kha an tih.

    IBAC nih phunzainak paohpaoh kha

    zapi sin phozar awk a si le si lo biakhiah dingah tha tein zohfelnak a tuah.

    Na phunzainak kha zapi sinah phozar a si ahcun,

    na sining kha langhter a si lai lo i

    nangmah namneh asilole harnak pek kha phung ning lo a si.

    Phunzainak tuah na duh lo ahcun,

    ‘thawngthanhmi ripawt’ zong na ap khawh,

    asullam cu kan dothlatu fal pawl (files) ah na konglam kha

    khumhchih a si lai i kan dothlatnak pawl le eihmuarnak lei

    runvennak tuahmi pawl kha a bawmh khawh lai.

    Phunzainak pawl le thawngthanhmi ripawt pawl cu

    minlo in tuah khawh a si men ko lai,

    asinain asullam cu thawngthanhmi tamdeuh kan herh ahcun kan in pehtlai kho ti lo i

    a phichuakmi theihternak kan in tuah kho ti lai lo.

    A herhmi a dikthlir pawl dihlak telh ding a si kha ichinchiah.

    IBAC nih nangmah pumpak kong cu ralrin te le phung ning in a tawlrel.

    Dothlatnak kan tuah lo hmanh ah,

    kan dothlattu le kherhlainak sin i thawngthanh dingah,

    hi pawl kong IBAC nih a theih kha a biapi tuk.

    Cucaah, eihmuarnak asilole ningcang loin thiltuahnak na lunghrinh ahcun,

    pakhat khat na tuah khawh.

    IBAC kha pehtlaihnak tuah.

    IBAC he biakchawnhnak lei bawmh dingah

    na duhdeuhmi holh in holhlehnak le calehnak lei riantuan piaknak manlo in a um.

    Phunzainak pawl le thawngpaang ripawtmi pawl cu zei holh paohpaoh in a ngah.

    Thawngpaang tamdeuh theihnak caah IBAC website kha zoh.